ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ
& ΦΩΝΟΛΟΓΙΑΣ

Τα παιδιά μεγαλώνοντας και καθώς μαθαίνουν να μιλάνε μπορεί να μην λένε καθαρά όλους τους ήχους. Μπορεί ακόμη και να είναι δύσκολο να καταλάβουμε τι λένε. Κάποιους ήχους τους μαθαίνουν νωρίτερα, όπως p, m ή γ, ενώ άλλοι ήχοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να κατακτηθούν, όπως z, r ή θ. Τα περισσότερα παιδιά μπορούν να παράγουν σχεδόν όλους τους ήχους σωστά έως την ηλικία των 4μισι ετών. Ένα παιδί που δεν παράγει σωστά ήχους στις αναμενόμενες ηλικίες μπορεί να εμφανίζει αρθρωτική ή φωνολογική διαταραχή.
 

Ποια είναι τα σημάδια και συμπτώματα;

Ένα παιδί που δυσκολεύεται με την παραγωγή ήχων μπορεί να:
 

• αντικαταστήσει έναν ήχο με έναν άλλο, π.χ. «θούπα» αντί «σούπα»

• να παραλείψει ήχους ή συλλαβές, π.χ. «νανα» αντί «μπανάνα», «πίτι» αντί «σπίτι»

• να προσθέσει ήχους, π.χ. «παραράρω» αντί «παρκάρω»

• να αλλοιώσει έναν ήχο, π.χ. πιο παχιά εκφορά του «λ»
   

Ποιες είναι οι αιτίες των διαταραχών άρθρωσης και φωνολογίας;

Δεν βελτιώνουν όλα τα παιδιά μεγαλώνοντας την ομιλία τους από μόνα τους. Μπορεί να μην ξέρετε γιατί το παιδί σας αντιμετωπίζει προβλήματα στην ομιλία του, χωρίς να υπάρχει κληρονομικότητα ή κάποια άλλη αιτία. Όμως, ορισμένα παιδιά έχουν προβλήματα ομιλίας επειδή ο εγκέφαλος έχει πρόβλημα με τον προγραμματισμό και την εκτέλεση μηνυμάτων στους μύες της ομιλίας λέγοντάς τους πώς και πότε να μετακινούνται (λεκτική δυσπραξία). Άλλα παιδιά έχουν προβλήματα ομιλίας επειδή οι μύες που χρειάζονται για να κάνουν ήχους ομιλίας είναι αδύναμοι (δυσαρθρία). Επίσης, μια σειρά οργανικών ζητημάτων και αναπτυξιακών διαταραχών όπως ο αυτισμός, το σύνδρομο Down, η απώλεια ακοής από μολύνσεις των αυτιών ή από άλλες αιτίες ή η εγκεφαλική παράλυση συνοδεύονται από διαταραχές στην παραγωγή ήχων.
 

Διάγνωση και θεραπεία

Ένας παθολόγος λόγου και ομιλίας, ή λογοθεραπευτής, μπορεί να αξιολογήσει την ομιλία του παιδιού σας. Ο λογοθεραπευτής θα ακούσει το παιδί σας και πώς αυτό παράγει τους ήχους καταγράφοντάς τους με λεπτομέρεια. Θα εξετάσει επίσης πώς το παιδί σας κινεί τα χείλη, τη γνάθο και τη γλώσσα του. Εξίσου σημαντικό είναι να αξιολογήσει και τις τις γλωσσικές δεξιότητες του παιδιού σας, καθώς πολλά παιδιά με διαταραχές άρθρωσης – φωνολογίας  έχουν επίσης γλωσσικές διαταραχές. Για παράδειγμα, το παιδί σας μπορεί να έχει πρόβλημα να ακολουθήσει οδηγίες ή να αφηγηθεί ιστορίες.

Είναι σημαντικό να ελέγξετε την ακοή του παιδιού σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχει απώλεια ακοής. Ένα παιδί με απώλεια ακοής μπορεί να έχει μεγαλύτερα προβλήματα με την παραγωγή κάποιων ήχων.

Οι λογοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν το παιδί σας να παράγει τους ήχους σωστά και καθαρά. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
 

• εκμάθηση της σωστής παραγωγής του ήχου σε απομόνωση και σε συλλαβές

• διάκριση σωστής – λανθασμένης παραγωγής

• εξάσκηση σωστής παραγωγής ήχων σε λέξεις, φράσεις, προτάσεις

• εξάσκηση σωστής παραγωγής ήχων σε δομημένες δραστηριότητες περιγραφής, αφήγησης, διαλόγου

• χρήση και γενίκευση των ήχων στην αυθόρμητη ομιλία σε όλα τα περιβάλλοντα και εκτός θεραπευτικού χώρου