Οι περισσότεροι γονείς εύχονται τα παιδιά τους να ήταν πιο υπεύθυνα. Ειδικά όταν ένα παιδί έχει δυσκολίες γλωσσικής έκφρασης ή ακοής, χρειάζεται επιπλέον βοήθεια προκειμένου να καταφέρει κάποιες δουλειές και να αναλάβει κάποιες ευθύνες. H προσπάθεια όμως που θα καταβάλετε αξίζει τον κόπο αφού θα δώσει στο παιδί επιπλέον αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.
Εκπαιδεύστε το παιδί παίζοντας
Με τους σημερινούς ρυθμούς ζωής πολλοί γονείς αποφεύγουν να “εκπαιδεύουν” τα παιδιά στο να αναλαμβάνουν ευθύνες γιατί η διαδικασία είναι περισσότερο πρόβλημα παρά λύση στο ήδη φορτωμένο πρόγραμμα τους. Την ίδια στιγμή τα παιδιά ξετρελαίνονται να δοκιμάζουν καινούργια πράγματα χωρίς να ενδιαφέρονται για το πόσο αποτελεσματικά θα τα κάνουν. Αν για παράδειγμα ένα μικρό παιδί σας δει να βάζετε σκούπα θα θέλει να το δοκιμάσει και αυτό σαν παιχνίδι. Εννοείται ότι δεν θα καθαρίσει σαν εσάς. Θα πρέπει να του δείξετε πολλές φορές και να το αφήσετε να το δοκιμάσει ακόμα περισσότερες. Ένα από τα μυστικά για να διατηρήσει το ενδιαφέρον του το παιδί σε μια διαδικασία είναι να το επιβραβεύετε καθώς προσπαθεί. Στην αρχή συμμετέχοντας μαζί του και μετατρέποντας τη δουλειά σε διασκεδαστικό παιχνίδι.
Βοηθήστε το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματα του
Τα παιδιά με προβλήματα ακοής, γλωσσικής έκφρασης ή επικοινωνίας, θα χρειαστούν επιπλέον βοήθεια με την έκφραση των συναισθημάτων τους. Παρατηρήστε προσεκτικά το σώμα του παιδιού κατά την διαδικασία. Προσπαθήστε να περιγράψετε με λέξεις αυτό που πιστεύετε ότι νιώθουν. Συχνά οι λέξεις που περιγράφουν συναισθήματα έρχονται δύσκολα στα παιδιά αυτά και μπορεί ακόμα και να εκδηλώσουν δυσφορία ή να ξεσπάσουν βίαια.
Η παρατήρηση της γλώσσας του σώματος τους μπορεί να σας βοηθήσει να προλάβετε δυσφορία ή δύσκολα ξεσπάσματα κατά την διαδικασία της εκπαίδευσης. Αν νιώσετε ένταση στο παιδί πριν ή κατά την διάρκεια μιας δουλειάς προσπαθήστε να του δείξετε ότι καταλαβαίνεται και καθησυχάστε το μιλώντας του ήρεμα. Είναι επίσης απαραίτητο να θυμάστε ότι πρέπει να “δουλέψει” μαζί σας μαθαίνοντας να κάνει δουλειές, αλλά δεν είναι υποχρεωτικό να είναι χαρούμενο για τη διαδικασία.
Κάθε ηλικία έχει συγκεκριμένες δραστηριότητες που μπορείτε να αναθέσετε στο παιδί :
8-24 μηνών:
Βγάζει μόνο του τα παπούτσια και τις κάλτσες του, αλλά όχι τις μπλούζες που βγαίνουν πάνω από το κεφάλι.
Βάζει τα βρώμικα ρούχα του στα άπλυτα.
Φέρνει τα παπούτσια του για να του τα φορέσουν.
2-3 ετών:
Πλένει και να σκουπίζει τα χέρια του.
Πλένει τα δόντια του με λίγη βοήθεια.
Διπλώνει ή να κρεμάει τις πιτζάμες του.
Βάζει τα μαχαιροπίρουνα στο στρώσιμο του τραπεζιού.
Μαζεύει τα άθραυστα πλαστικά σερβίτσια.
Μαζεύει τα παιχνίδια του κάθε φορά που τελειώνει το παιχνίδι. Εξαίρεση είναι τα μεγάλα “project” που στήνει και θέλει να μείνουν ως έχουν γιατί θα τα συνεχίσει ή είναι περήφανος για αυτά.
Έρχεται στο τραπέζι για φαγητό στην ώρα του. Ειδοποιήστε το αρκετά λεπτά πριν, και αν δεν έρθει μέχρι να τελειώσετε μην το σερβίρετε, μέχρι το επόμενο γεύμα. Ανταμείψτε το με την επιλογή επιδορπίου αν μάθει να έρχεται στην ώρα του.
4 ετών:
Βοηθά με το στρώσιμο του κρεβατιού του.
Μαζεύει το τραπέζι και καθαρίζει τα πιάτα.
Ξεσκονίζει.
Ντύνεται με επίβλεψη.
5 ετών:
Στρώνει το κρεβάτι του.
Διπλώνει ρούχα.
Βοηθά με δουλειές του κήπου.
Απαντά στο τηλέφωνο.
6 ετών:
Ταΐζει και βγάζει βόλτα ένα κατοικίδιο σε ασφαλές περιβάλλον.
Κάνει μόνο του τα μαθήματα του.
Διπλώνει σωστά τα καθαρά εσώρουχα.
Κρεμά σωστά ρούχα στην ντουλάπα.
Δένει τα κορδόνια του.
Καθαρίζει πατάτες με ασφαλές εργαλείο και βοηθά στην κουζίνα.
Κατανομή Εργασιών:
Διοργανώστε μια οικογενειακή σύσκεψη στην οποία θα καταγράψετε και μοιράσετε τις δουλειές του σπιτιού. Ρωτήστε ποιος θέλει να κάνει τι. Συμφωνήστε στο πως πρέπει να γίνει σωστά η κάθε δουλειά. Αυξήστε την ικανοποίηση τους για το ότι βοηθούν την οικογένεια με προφορική επιβράβευση τους.
Αν οι δουλειές δεν γίνονται;
Έχετε από την αρχή στο μυαλό σας ότι κάποιες δουλειές δεν θα προλάβουν να τελειώσουν ή δεν θα γίνουν σωστά. Προτιμήστε να δείξετε στα παιδιά τι έγινε λάθος αφού η οπτική υπενθύμιση λειτουργεί καλύτερα από την λεκτική. Εξηγήστε τι πήγε λάθος σε κάθε διαδικασία και πως πρέπει να γίνει την επόμενη φορά. Μην επικρίνετε το παιδί αν κάνει λάθος ή κάτι επικίνδυνο, αλλά δείξτε του το σωστό.
Μην τιμωρείτε ένα παιδί γιατί δεν έκανε κάτι, προτιμήστε να το αναγκάσετε να το κάνει. Αν δεν άδειασε τα σκουπίδια μην του κόψετε την αγαπημένη του εκπομπή αλλά πείτε του ότι για να την δει θα πρέπει πρώτα να βγάλει τα σκουπίδια.
Συνεχίστε να δείχνετε αποδοχή στο παιδί σας καθώς διορθώνετε την συμπεριφορά του. Αν το αποκαλείτε εγωιστή, τεμπέλη και ξεχασιάρη μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί σε αυτούς του ρόλους, αντί να αναλάβει τις ευθύνες του.
Μην ακούτε τα παράπονα του. Μείνετε ήρεμοι αλλά μην διαπραγματεύεστε αν δεν κάνει τη δουλειά του. Δείξτε του ότι πρέπει να την κάνει. Αν λέει ψέματα βρείτε το γιατί. Είναι γιατί θέλει να την γλιτώσει ή γιατί δεν θέλει να τιμωρηθεί γιατί απέτυχε να κάνει την δουλειά; Μήπως ξεσπάτε θυμωμένα ή είστε επικριτικοί όταν δεν τα καταφέρνει; Φωνάζετε ή χάνετε την ψυχραιμία σας;
Βελτιώστε την επικοινωνία σας με το παιδί και δείξτε του ότι ο χρόνος που σας γλιτώνει από τις δουλειές, είναι περισσότερες απολαυστικές ώρες μαζί του. Να θυμάστε ότι σταδιακά η κατανόηση των ευθυνών του θα βελτιώσει -με την καθοδήγηση και την υπομονή σας- τον αλληλοσεβασμό σας.