Ενώ ο COVID-19 είναι αόρατος, η παρουσία της επιδημίας γίνεται ορατή όταν βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους που φορούν μάσκες για να προφυλαχθούν. Μετά από εβδομάδες αντικρουόμενων οδηγιών για τη χρήση μάσκας, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνέστησαν στους ανθρώπους να φορούν μη χειρουργικά καλύμματα προσώπου όταν μπαίνουν σε δημόσιους χώρους, όπως το σούπερ-μάρκετ και τα μέσα μεταφοράς καθώς και σε καταστήματα και άλλους κλειστούς χώρους.
Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι καλύπτουν τα πρόσωπά τους δημόσια ή όταν έρχονται σε κοντινή επαφή με τον άλλο, καθίσταται δύσκολο να διαβάσει κανείς τις εκφράσεις του προσώπου και να διακρίνει αν κάποιος χαμογελάει ή έχει την έκφραση κάποιου άλλου συναισθήματος. Αν και αυτό μπορεί να μην προκαλεί πρόκληση για τους ενήλικες, τα μικρά παιδιά αναζητούν στοιχεία συναισθηματικού τύπου από τους ανθρώπους που τα φροντίζουν για να ερμηνεύσουν νέες ή δυνητικά απειλητικές καταστάσεις. Δηλαδή, τα παιδιά βασίζονται στις εκφράσεις του προσώπου του φροντιστή τους και τον τόνο της φωνής του για να ρυθμίσουν την ανταπόκρισή τους απέναντι στους ανθρώπους και τις νέες καταστάσεις. Η ανάπτυξη αυτής της συναισθηματικής επικοινωνίας αναφέρεται ως κοινωνική αναφορά και λαμβάνει χώρα μεταξύ της βρεφικής ηλικίας και των πρώτων προσχολικών ετών.
Πώς οι ψυχολόγοι μελετούν την κοινωνική αναφορά
Σκεφτείτε την ακόλουθη κατάσταση: Η Νίκη ένα δραστήριο μωρό σχεδόν ενός έτους μπουσουλάει προς το φούρνο όπου ψήνεται το φαγητό και πρόκειται να τον αγγίξει. Όμως ξαφνικά γυρίζει προς τη μητέρα της και βλέπει ένα φοβερό βλέμμα στο πρόσωπό της. Η Νίκη δεν θα αγγίξει το φούρνο ευτυχώς, επειδή κοίταξε τη μητέρα της για να βρει ενδείξεις σχετικά με το εάν η επαφή με το φούρνο θα ήταν ασφαλής.
Οι ερευνητές έχουν μελετήσει την κοινωνική αναφορά σε μωρά που μόλις αρχίζουν να μπουσουλάνε χρησιμοποιώντας το πείραμα με τον "εικονικό βράχο", ένα μεγάλο τραπέζι με πλεξιγκλάς με μια επιφάνεια με καρό μοτίβο από κάτω. Στη μέση του τραπεζιού υπάρχει ένα κόψιμο της επιφάνειας με τα καρό κάτω από το πλεξιγκλάς (που μοιάζει με ξαφνική πτώση, αλλά η επιφάνεια είναι πραγματικά αδιάκοπη και απολύτως ασφαλής για να προχωρήσει το μωρό). Το μωρό βρίσκεται στη μία πλευρά του τραπεζιού, ενώ η μητέρα στέκεται στην άλλη πλευρά με ένα διασκεδαστικό παιχνίδι. Η μητέρα έχει εντολή να χαμογελάσει ή να δείξει φόβο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν τα μωρά βλέπουν ένα χαμογελαστό πρόσωπο, μπουσουλάνε «πάνω στον γκρεμό», αλλά αν δουν ένα φοβισμένο πρόσωπο, επιλέγουν να μην διασχίσουν τον εικονικό γκρεμό.
Βοηθώντας τα παιδιά να διαβάζουν τα συναισθήματα πίσω από μάσκες προσώπου
Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας, πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά σχηματίζουν υγιείς ερμηνείες του κόσμου εάν ένα από τα πιο εκφραστικά μέρη του σώματος, το πρόσωπο, καλύπτεται από μάσκα;
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αισθάνονται άνετα σε έναν κόσμο χωρίς ολόκληρα πρόσωπα κατά τη διάρκεια του COVID-19, μερικά παιχνίδια και στρατηγικές μπορούν να τα βοηθήσουν να γνωρίζουν ότι ένα πρόσωπο, με μια ευγενική και συμπονετική έκφραση, εξακολουθεί να βρίσκεται πίσω από τη μάσκα. Για παράδειγμα:
Εξοικειώστε τα παιδιά με τη μάσκα προσώπου σε ένα οικείο μέρος, όπως το σπίτι σας, προτού τα φέρετε σε ένα μέρος όπου περισσότεροι άνθρωποι έχουν καλυμμένα τα πρόσωπά τους. Η δοκιμή νέων πραγμάτων στην άνεση και την ασφάλεια της οικογένειάς σας προσφέρει στα παιδιά την ευκαιρία να αντιδράσουν σε κάτι που βγαίνει έξω από τις κανονικές τους συνήθειες.
Αφήστε το παιδί σας να δει τη μάσκα και μετά να τη βάλει στο πρόσωπό σας. Μπορείτε να βάλετε μάσκα και στα λούτρινα παιχνίδια του ή ακόμη και σε άλλα μέλη της οικογένειας. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι θα φοράτε τη μάσκα όταν είστε έξω και ότι και άλλα άτομα θα τη φορούν επίσης. Βοηθώντας το παιδί σας να προβλέψει μελλοντικά γεγονότα προσφέρει ασφάλεια και ανακουφίζει το παιδί από το άγχος.
Παίξτε κρυφτούλι ή κου-κου-τα: Καλύψτε το στόμα σας και μετά αφαιρέστε τη μάσκα για να αποκαλύψετε ένα χαμόγελο. Κάντε το αρκετές φορές. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι θα χαμογελάτε παρόλο που το πρόσωπό σας δεν είναι ορατό.
Παίξτε «μάντεψε την έκφρασή μου»: Ζητήστε από το παιδί σας να προσέξει τα μάτια και τα φρύδια σας. Προσπαθήστε να τα κάνετε τόσο εκφραστικά όσο το στόμα σας (σκεφτείτε τον όρο "χαμογελαστά μάτια"). Ζητήστε από το παιδί σας να μαντέψει πώς αισθάνεστε από την έκφραση των ματιών και των φρυδιών σας. Μπορείτε επίσης να αποκαλύψετε πώς η έκφραση στα μάτια ταιριάζει με το στόμα σας, βγάζοντας τη μάσκα προσώπου σας.
Είναι πολύ σημαντικό να μιλήστε στο παιδί σας μέσα από τη μάσκα σας. Η μάσκα θα χαμηλώσει την ένταση της φωνής σας, οπότε είναι χρήσιμο να βρείτε μια ένταση ομιλίας που μπορεί να ακούσει το παιδί σας.Ταυτόχρονα, έχει μεγάλη σημασία να είστε πιο εκφραστικοί με το σώμα σας όταν επικοινωνείτε με το παιδί και φοράτε μάσκα ώστε να μπορεί πιο εύκολα να πιάσει τα σημάδια του πώς νιώθετε όταν μιλάτε ή παίζετε μαζί του.
Εάν η κάλυψη του προσώπου σας για την πρόληψη της εξάπλωσης μεταδοτικών ιών είναι ο νέος κανόνας, είναι σημαντικό να βοηθήσετε τα μικρά παιδιά να κατανοήσουν πώς να ερμηνεύουν τα πρόσωπα πίσω από τις μάσκες για να υποστηρίξουν την κοινωνικο-συναισθηματική τους ανάπτυξη.